ارزیابی امکان نمونه‏گیری سطحی برای برآورد کیفیت چوب (طول الیاف و دانسیته) در درختان صنوبر سرپا

زراعت چوب و به خصوص صنوبرکاری پاسخ مهمی به نیاز روزافزون صنایع چوبی و سلولزی کشور به مواد اولیه است. با توجه به تنوع کاربردهای چوب، توجه به کیفیت و درجه‏بندی آن از سوی زارعان/ خریداران چوب در کنار کمیت، به مدیریت بهینة تولید و مصرف کمک خواهد کرد. در این زمینه، لازم است شیوه‏ای آسان، کم هزینه و غیرمخرب برای برآورد ویژگی‏های چوب و الیاف در درختان سرپا معرفی و تبلیغ شود. در این پژوهش، تلاش شد مشخص شود آیا استخراج نمونه‏ای کوچک تنها از بخش بیرونی تنة درخت می‏تواند برآورد مناسبی از کیفیت چوب کل درخت باشد یا خیر. بدین منظور، چهار گونة موفق صنوبر از پنج رویشگاه مختلف ایران انتخاب و در هر رویشگاه، با استفاده از متة رویش‏سنج، مغزی‏هایی از ارتفاع برابرسینة 20 اصله درخت صنوبر تهیه شدند. از هر نمونه، سه بخش زیر‏پوست، میانی و نزدیک مغز جدا شده و با روش‏های استاندارد طول الیاف و دانسیته‏تر چوب هر بخش اندازه‏گیری شد. پس از اجرای آزمون‏های آماری، مشخص شد که در بیشتر رویشگاه‏ها/ گونه‏ها، اختلاف معنا‏داری بین ویژگی‏های اندازه گرفته شدة چوب در بخش زیر پوست با میانگین درخت وجود دارد. به طوری که طول فیبر و دانسیتة‏ چوب در ناحیة نزدیک پوست نسبت به میانگین درخت ـ به ترتیب ـ بیشتر و کمتر بودند. با این‏ حال، همبستگی زیادی بین داده‏های منطقة نزدیک پوست و میانگین درخت وجود داشت و برای هر ویژگی رابطه‏‏ای پیشنهاد شد که بر اساس آن و با دانستن ویژگی چوب در نمونه‏های زیر پوست، می‏توان برآوردی از ویژگی‏های چوب صنوبر در آن رویشگاه/ مزرعه را به دست آورد.